Saman Kız Maslenitsa, Kostromo’nun Cenazesi ve Makaronas’ın Ölümü (Bereket Ayinleri)

Makale: Özhan Öztürk

MASLENİTSA Slav ülkelerinde Büyük perhizin arifesi ve ondan önceki günah çıkarılan iki gün boyunca yapılan apokria eğlencelerinin ve bu eğlencelerin bir kızak üzerinde köylülere gözleme dağıtan mutlu ve şişman bir kadın olarak kişileştirilmiş formunun adıdır. Maslenitsa festivali büyük kamp ateşlerinin yakılıp, yiyeceklerin oburca tüketildiği, Hıristiyanlık öncesi kış mevsiminin sembolik olarak bitişi ile ilişkili pagan bir geleneğin kalıntısı olarak kutlanmaktadır.

Saman Kız Maslenitsa

Rus köylüleri festival sırasında saman ve paçavradan saman kız adını verdikleri bir

korkuluk hazırlamakta, tarlaları dolaştırdıktan sonra şarkı ve danslar eşliğinde yakmaktadır. Ardından topluca yemekler yenilerek yeryüzünden bereket talep edilmektedir.

Kostrubonko veya Kostromo’nun Cenazesi

KOSTROMA Doğu Slavlarında bereket tanrıçasının adı olup, onuruna her yıl Haziran ayı başlangıcında Semik adı verilen festival düzenlenmekteydi. Volga nehri havzasında gerçekleştirilen bu festivalin başlangıcında Kostrubonko veya Kostromo’nun Cenazesi adı verilen bir

ayin düzenlenmekte, bir paltonun içi samanla doldurulup insan formu verilmekte, etrafını halka şeklinde saran kalabalık “Kostroma (veya Kostrubonko) öldü, sevdiğimiz öldü” diye ağlaşmaktadır. Ardından bir kız korkuluğu yerden kaldırırken herkes topluca “Kostromamız hayata dönsün” diye bağırmaktaydı. Korkuluk iki sopa üzerinde omuzlarda taşınarak dolaştırıldıktan sonra cenaze töreni yapılıp gömülmekteydi. Bu ve benzeri törenler zirai gelişmelere göre düzenlenmiş mahalli takvimlerde yıldan yıla yinelenen bir döngü içinde düzenlenmekte, toprağın tekrar yeşerip, yeniden mahsul vermesini gerçekleştirme amacını taşımaktadır

 

MAKARONAS

Makaronas, Yunanistan’da karnaval zamanı tahtadan yapılan bir kuklanın adı olup, başına bir su kabı koyulup, phallus takılmaktadır. Seyirlik bir köy oyunun kahramanı olan makaronas bütün makarnaları yediği için hastalanınca, doktor çağrılır ama hastadan umut kesilince bir cenaze töreni düzenlenir. Açık saçık şarkılar söylendikten sonra makaronas kuklası parçalanarak tören sona erdirilirdi.

 

Kaynak: Özhan Öztürk. Dünya Mitolojisi. Nika Yayınları. Ankara, 2016

Anadolu’daki Benzer Ritüeller için Ayrıca Okuyun: Yağmur kültü: Yağmur duası, Yağmur dansı, Yağmur gelini, Çömeç Gelin, Cicimama, Modu Modu, Babra Bubrik, papra pubrik, bublik, publig